یک نقاب 2800 ساله از دره شهر لرستان

روزنامه ایران شماره 3441 

پنجشنبه 24 فروردین 1385  

گزارش این روزنامه بدین شرح است:

 

صورتک ۲۸۰۰ ساله
دردست جوان روستایى 

گروه حوادث: یک جوان روستایى که قدیمى ترین صورتک نقره اى را براى فروش به تهران آورده بود در اقدام اطلاعاتى پلیس بازداشت شد.
این پسر ۲۵ ساله ادعا دارد، نمى دانست در میان اشیاى عتیقه اى که همراهش بود صورتک به تنهایى قیمت میلیونى دارد. بنا به این گزارش، روز ۱۵ فروردین سال جارى مأموران کلانترى در جریان بازاریابى اشیاى عتیقه قرار گرفتند که قرار بود پسرى روستایى از حوالى شهرستان دره شهر از توابع ایلام به تهران بیاورد. وقتى مأموران به تحقیقات پنهانى پرداختند، دریافتند فروشنده محموله عتیقه «فتاح» نام دارد و چند تن از باربران خیابانى بازار از آشنایان وى هستند و در تماس با آنان خواسته است تا براى فروش اشیاى عتیقه بازاریابى کنند.

بدین ترتیب پنج روز بعد وقتى فتاح همراه آشنایانش در حال پرسه زدن در بازار بود مأموران کلانترى او را شناسایى کردند و از کیسه اش قطعات عتیقه اى به دست آوردند.
وقتى جوان روستایى و اشیاى عتیقه در اختیار پایگاه چهارم پلیس آگاهى تهران و شعبه ویژه مبارزه با جرایم اقتصادى قرار گرفت در بازجویى ها ادعا کرد اطلاعاتى از ارزش ریالى اشیاى عتیقه ندارد و این عتیقه جات را پیدا کرده است. با دستور بازپرس محمدزاده در دادسراى ناحیه ،۲۴ پس از اینکه اشیاى عتیقه را براى شناسایى در اختیار میراث فرهنگى قرار دادند، جوان روستایى را به بازجویى گرفتند و وى گفت: من اهل وزیرآباد هستم، در یک روز که بارندگى شدیدى بود به صحرا رفتم در کنار یکى از تپه ها عبور مى کردم که نوک یکى از این اشیا را دیدم از زیر خاک بیرون زده بود، وقتى بالاى تپه رفتم و آن را کندم چند قطعه دیگر به دست آوردم، آب باران چاله بزرگى درست کرده بود و صورتک نیز داخل آن بود. 

نظریه میراث فرهنگى
کارشناسان میراث فرهنگى وقتى اشیاى عتیقه به دست آمده از جوان روستایى را تحت کاوش قرار دادند به منحصر به فرد بودن آن برخوردند به گونه اى که اعلام کردند صورتک نقره اى قابل ارزش گذارى نیست و متعلق به اوایل هزاره اول قبل از میلاد است. این کارشناسان همه این اشیا را به اوایل هزاره اول قبل از میلاد - ۲۸۰۰ سال پیش - مربوط دانستند که شامل اشیاى مفرغى سرتبر با نقش شکار و پلاک مدور با یک ردیف نقش بز کوهى از عالیترین نمونه هاى است که امروزه در موزه هاى ایران و خارج نگهدارى مى شود و به «مفرغ هاى لرستان» معروف است.
صورتک یا ماسک نقره اى در این مجموعه یک شىء کاملاً منحصر به فرد است زیرا در میان اشیاى گنجینه غار کلما کره پل دختر که تقریباً با این ماسک نقره هم عصر است ماسک هاى طلایى یافت شده که هم اکنون در موزه ملى ایران نگهدارى مى شود و این نخستین بارى است که صورتکى از جنس نقره متعلق به آن دوره کشف مى شود و دو ماسک نقره اى که در موزه ملى ایران موجود است به دوره ساوکى و اشکانى مربوط هستند.
 

کارشناسان میراث فرهنگى این مجموعه اشیا را که سه تبر مفرغى با نقش شکار حیوان، پلاک مدور با نقش بز کوهى و لوتوس، صورتک نقره اى، دهنه اسب مفرغى، سر عصا با نقش قوچ در دسته، سوزن مفرغى، میله مفرغى با دو نوک تیز و پهن و سه پیکان مفرغى را غیرتقلبى دانستند و ارزش این اشیا در بازار غیرقانونى عتیقه کشور ۲۶۰ میلیون ریال و در خارج از کشور بین ۷۰ تا ۸۰ میلیون دلار است. 

اشیاى غار کلماکره 

اشیاى غار کلماکره به پادشاه بخصوصى تعلق ندارد و در خزانه هخامنشیان در شوش نگهدارى مى شد تا اینکه کوروش بابل - بین النهرین - را به تصرف خود در آورد. تمام خزائن را از معابد بابل به خزانه انتقال داد تا اینکه اسکندر حمله کرد و به دستور پادشاهى شوش، گنجینه این پادشاهى از شوش که پایتخت زمستانى هخامنشیان بود به کوه هایى در دره پل دختر که غار کلماکره در آن قرار داشت بردند و چهار نگهبان مأمور محافظت از این گنجینه شدند.
اما اسکندر ۱۷۰ سال پادشاهى کرد و چهار نگهبان در طول عمر خود به نگهبانى ادامه دادند و در حالى که امانت دارى خود را فراموش نکرده بودند، با اسرارى در دل در جلوى همان غار مدفون شدند و زمانى که این غار و گنجینه کشف شد، اجساد این چهار نگهبان که هر کدام دیگرى را با دستان خود دفن کرده بود کشف شد.